“Мөнх” гэдэг үгийн үнэн утга учир: «Хуучин гэрээ»-нд

Таны бодлоор "мөнх" гэдэг үг ямар утгатай вэ?

Теологчидийн хувьд “мөнх” гэдэг нь:

“Үхлийн дараах хэм хэмжээгүй, хэзээ ч дуусашгүй, цагаас гадуурх байдлыг хэлдэг.”

Мөн зарим нь:

“Цаг эхлэхээс ч өмнөх байдлыг хэлж болно” гэдэг.

Гэвч Библи дэх үгийн утгыг ердийн хүний ярианаас мэдэхгүй — харин түүний хэрэглээнээс гарган олдог.

Эрдэмтэд судлаачдын ажлын гол зарчим бол:

“Ямар ч үгийн утгыг түүний хэрэглээ-с гаргадаг.”

Иймд бид Библид гардаг “мөнх” гэсэн үгийн хэрэглээг судалж, үнэн утгыг нь олъё.

---

“Мөнх” гэж орчуулсан еврей үг: улаам (םלָוֹע)

• Эврейгээр: улаам (H5769)
• Хуучин гэрээнд 439 удаа гардаг
• Грекээр: “мөнх” утгатай нэр үг – 128 удаа
• Тэмдэг нэр: 71 удаа

Чухал ойлголт байж таарна. Гэхдээ энэ нийтлэлийн хязгаарт бүх ишлэлийг авч үзэх боломжгүй тул, зөвхөн утгыг нь сайн илэрхийлсэн хэд хэдэн ишлэлийг судлая.

Уншигч та миний дүгнэлтийг шалгаж, өөрөө шийдвэр гаргах үүрэгтэй.

---

1. Уул толгод “мөнх” чанартай гэдэг?

“Уул толгод ‘мөнх’ чанартай гэдэг”
(Эхлэл 49:26; Дэд хууль 33:15)

Тийм гэж үү? Теологийн тодорхойлолтоор:

• Уулс “хэзээ ч дуусашгүй, цагаас гадуур” оршин орших уу?
• Эсвэл цаг эхлэхээс өмнө байсан уу?

Библи тодорхой хариу өгдөг:

“Уулс бий болохоос ч өмнө,
Таныг дэлхий ба ертөнцийг төрүүлэхээс ч өмнө,
Үүрдээс үүрд мөнх хүртэл Та бол Бурхан.”
(Дуулал 90:2)

Дүгнэлт:

• Уулс бий болохоос өмнөх цаг байсан.
• Ирээдүйд нь:

  “Хөндий бүр өргөгдөж, уул толгод бүр нам болж...”
  (Исаиа 40:4)

• Хабаккук:

  “Мөнхөд байгч уулс нурж, эртний толгод хотойв…”
  (Хабаккук 3:6)

👉 Тиймээс уул толгод “мөнх” боловч:

• Тодорхой цагт үүссэн
• Тодорхой цагт үгүй болно

“Мөнх” гэдэгт “хэзээ ч дуусашгүй” гэсэн утга байхгүй. → Урт удаан хугацаа, “уулсын насаар” хэлж байгаа.

---

2. “Мөнхийн дурсгал” одоо хаана байна?

Израйльчууд Иордан голыг гатлахдаа голын дундаас 12 том чулууг авч, голын эрэг дээр “мөнхийн дурсгал” болгон овоолсон.
(Иошуа 4:7)

Гэвч одоо:

• Эдгээр чулуу хаана байгааг хэн ч мэдэхгүй
• Ямар байдалтай байсныг ч мэдэхгүй

👉 Тус дурсгал байхаа больсон. → “Мөнхийн” зүйл ч үгүй болох боломжтой.

---

3. Самуел “үүрд” сүмд үлдэх үү?

Ханна хүү Самуелийг хөхнөөс гаргасныхаа дараа,
“үүрд” Их Эзэний майхан сүмд үлдээхээр амласан.
(1 Самуел 1:22)

Хэрэв “үүрд” = “хэзээ ч дуусашгүй” бол: → Самуел өнөө хүртэл сүмд байх ёстой!

Гэвч:

• Сүм оршихгүй болсон
• Самуел нас барсан
  (1 Самуел 25:1)

Жишээлбэл:

“Энэ хөвгүүн амьд байх цагтаа ЭЗЭНд зориулагдав.”
(1 Самуел 1:28)

👉 “Үүрд” = “насныхаа турш” → Хүний хувьд урт санагдах хугацаа.

---

4. Боол “мөнхөд” үйлчилнэ үү?

“Боол нь ‘Би эзэндээ ч, эхнэр хүүхдүүддээ ч хайртай. Би чөлөөлөгдөж явахгүй’ гэж лавтай хэлбэл, эзэн нь түүний чихийг шөвгөөр цоолно.
Тэр хүн насан туршдаа (еврей: мөнхөд) эзнийхээ боол байна.”
(Гэтлэл 21:5–6, СМО)

АБ шууд “насан туршдаа” гэж орчуулсан. → Гэвч ижил еврей үгийг бусад газар “мөнхөд” гэж орчуулдаг.

👉 “Мөнхөд” = урт ч гэсэн төгсгөлтэй хугацаа.

---

5. Сүмийн өргөө “үүрд мөнхөд” байх уу?

“Миний нэр тэнд үүрд мөнхөд байхын тулд…
Миний мэлмий, Миний зүрх сэтгэл тэнд үргэлж байх болно.”
(Шастарын дэд 7:16; Хаадын дээд 8:13; 9:3)

Хэрэв “мөнх” = хэзээ ч дуусахгүй бол: → Сүмийн өргөө өнөөдөр ч байх ёстой!

Гэвч:

• МЭӨ 586 онд Вавилоны хаан Небухаднезар

  “ЭЗЭНий өргөө...г шатаав. Том байшин бүрийг тэрээр галдан шатаасан юм.”
  (Иеремиа 52:13)

• Дараа нь шинэ сүм барьсан ч ромчууд МЭ 70 онд шатаасан.
• Өнөөдөр Иерусалимд сүмийн өргөө байхгүй.

Гэвч Их Эзэн:

• “Худал хэлдэг хүн биш”
• “Айлдчихаад, Түүнийгээ хийхгүй гэж үү?”
  (Тооллого 23:19)

👉 Амлалт биелсэнгүй шиг санагдвал ч:

• “Мөнх” гэдэг нь урт хугацаа, төгсгөлтэй
• Сүмийн өргөө 400 жил байсан → маш урт, гэвч төгсгөлтэй

---

6. Мосегийн Гэрээ: “мөнхийн гэрээ”

“Мосегийн тогтоосон Гэрээ бол ‘мөнхийн гэрээ’ байсан.”
(Левит 24:8)

Гэвч:

“Тэр ‘шинэ’ гэж айлдахдаа анхныхыг хуучин болгов.
Хуучирч, удсан юмс алга болоход бэлэн байдаг.”
(Еврей 8:7–13)

👉 “Мөнхийн” гэрээ = “шинэ гэрээ” хүртэлх хугацаатай гэрээ.

---

7. Аароны тахилчийн үйлчлэл: “мөнхийн тогтоол”

“Аароны эхэлсэн үйлчлэл ‘мөнхийн тогтоолоор’ тахилчийн үйлчлэл мөн.”
(Египетээс гарсан нь 29:9)

Их Эзэн:

“Тэдний тосолгоо нь үеийн үед мөнхөд тахилчийн ажилд тэдний төлөө байх болно.”
(Египетээс гарсан нь 40:15; Тооллого 25:13)

Гэвч:

• МЭ 70 онд ромчууд сүмийг үнсэн товрого болгосон
• Тахилчдын үйлчлэл явагдах боломжгүй болсон

Ирээдүйд:

• Есүс ирэхэд шинэ сүм баригдах
• 1000 жилийн турш Израиль тахилчаар үйлчлэх
• Гэвч шинэ дэлхийд сүм байхгүй
  (Илчлэл 21:22)

👉 “Мөнхийн” үйлчлэл:

• Олон зуун жил явагдсан
• Гэвч дуусашгүй биш
• Ирээдүйд дахин явагдаад ахин зогсоно

---

8. Израилын шийтгэл “үүрд” үргэлжилнэ үү?

“Исаиа: Израйльчуудын шийтгэл ‘үүрд’ үргэлжилнэ.”
(Исаиа 32:14)

Гэвч дараагийн ишлэл:

“Сүнс цутгах хүртэл... тийм байх болно.”
(Исаиа 32:15)

👉 “Үүрд” = тодорхой цаг хүртэл → Төгсгөлтэй, төгсөх тавилантай

---

9. Моаб ба Аммон: “мөнхийн эзгүйрэл”

“Моаб ба Аммон ‘мөнхийн эзгүйрэл’ үзнэ.”
(Зефаниа 2:9)

Гэвч:

“Хожмын өдрүүдэд Би Моабын сайн сайхныг сэргээнэ.”
(Иеремиа 48:47) “Аммоны хөвгүүдийн сайн сайхныг сэргээнэ.”
(Иеремиа 49:6)

👉 “Мөнхийн” эзгүйрэл ч төгсөх боломжтой.

---

10. Иона: “мөнхөд” хаалга хаагдлаа

Иона далай руу шидүүлж, усны гүнд живэхэд
“газрын цоожтой хаалга” араас нь “үүрд” хаагдсан.
(Иона 2:6)

Тэр өөрийгөө:

• “Үхдэлийн хар ертөнцөд” орлоо гэж бодсон
• Аврал харагдахгүй байсан
• Энэ мөч нь түүнд мөнхийн юм шиг санагдсан

Гэвч:

• Их Эзэн загас явуулж аварсан
• Дараа нь Иона нас барч, дахин амилах өдөр хаалга нь нээгдэх болно

👉 “Мөнх” = төгсгөл нь харагдахгүй урт хугацаа

---

Дүгнэлт: “улаам”-ийн үнэн утга

Еврей гарал: алаам = “нуух”, “далдлах”

Gesenius-ийн алдартай еврей толь бичгийн дагуу:

“улаам” = “далдалсан зүйл”, “нуугдсан зүйл”

→ Ялангуяа эхлэл эсвэл төгсгөл нь тодорхойгүй, хараанаас далд буй урт хугацаа.

---

Хоёр чухал хэллэг:

Эдгээр нь:

• “Балар цагаас”
• “Алс холын ирээдүйд ортол”
• “Тэнгэрийн хаяаны чандад”

гэсэн утгатай.

---

Цаашид: “лэ-улаам ва-эд” (לְעוֹלָם וָעֶד)

“Нүднээс далд ортол ба түүнээс хойш”
(АБ-д “үүрд мөнхөд” гэж орчуулсан)

Гэвч утга нь:

“Алс холын ирээдүйд ба түүнээс ч хойш”

Жишээ:

“Амь гуйсанд Та түүнд мөнхөд ба түүнээс ч хойш үргэлжлэх урт удаан насыг өгсөн юм.”
(Дуулал 21:4)

👉 Энэ хэллэг “мөнх” гэдэг үгийг хугацаатай, төгсгөлтэй гэдгийг нотолдог.

---

Онцлог дүгнэлт

“Мөнх” гэж орчуулдаг улаам:

• Эцэс төгсгөлгүй биш
• Хугацаатай, гэвч урт, нуугдсан
• Хүний мэдлэгийн хязгаараас хэтэрсэн
• Эхлэл, төгсгөл нь харагдахгүй

Жишээлбэл:

---

Дараагийн нийтлэлд

Дараагийн нийтлэлд “мөнх” гэдэг үгийн «Шинэ гэрээ»-ний хэрэглээг авч үзэх болно.

---

Ашигласан эх сурвалж

• АБ: Ариун Библи (2004; 2013; 2019). Улаанбаатар: Ариун Бичээс Нийгэмлэг.
• СМО: Стандарт Монгол Орчуулгын апп (2023).
• Gesenius, W. & Robinson, E. (1854). A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament.
  https://www.blueletterbible.org/lexicon/h5769/kjv/wlc/0-1/
• Strong, J. (1890). Strong's Exhaustive Concordance of the Bible.
  www.blueletterbible.org